INTERVIEW MET JOACHIM PAWLIK
De kracht van community in tijden van onzekerheid
Waarom lijkt onze samenleving op dit moment zo machteloos – en wat kunnen we er allemaal aan doen? Zijn het de vele crises? Zijn de uitdagingen van klimaatverandering en Artificial Intelligence te overweldigend voor ons om te overwinnen? In dit interview bespreekt Joachim Pawlik, de oprichter van PAWLIK, strategieën om de toekomst effectief vorm te geven.
Het is geweldig om weer bij elkaar te zitten! Dit is al ons vierde gezamenlijke magazine – en het vierde grote onderwerp dat we samen aanpakken. Na “Loud & Quiet”, “Hamburg with feeling” (of The new Empathy, zoals jullie het noemden) en “Me or Us,”, nu “Proactive – Shaping the future”.
Hoe gaat krachtige proactiviteit samen met “rust” en “gevoel”? Is dat niet in tegenspraak met de vorige aandachtspunten? Joachim Pawlik: Ik denk het niet. Je kunt ook stil en met gevoel krachtig zijn. Het thema “Proactive” gaat over de energie die we nodig hebben om ons leven vorm te geven. Ondanks alle uitdagingen en crises, opstaan in de ochtend met het verlangen om de toekomst aan te pakken.
Opstaan is een belangrijke zin: ik stond vanmorgen op en voelde me erg futloos. Terwijl ik het liefst in bed zou blijven – hoe kan ik de toekomst toch krachtig vormgeven? Ik weet niet wat je levensstijl is en of je vannacht genoeg hebt geslapen. Maar in het algemeen zien we iets – en dat was ook de reden waarom we dit onderwerp behandelen: We zien dat mensen steeds meer uitgeput raken. Dit kan een van de resteffecten zijn van de coronapandemie. Iedereen heeft zich enorm ingespannen om deze uitzonderlijke situatie het hoofd te bieden. Toen we net halverwege waren, werden we allemaal ingehaald door de volgende crisis – de afschuwelijke Russische invasie in Oekraïne en de daaropvolgende bedreiging van onze veiligheid. Dit werd snel gevolgd door economische uitdagingen … We spraken vorig jaar met al onze klanten, collega’s en medewerkers en bijna allemaal vroegen ze ons: Hoe moeten we dit nu ook allemaal voor elkaar krijgen? Na Corona wensten de meeste mensen een terugkeer naar het “normale leven”. Maar daar was geen sprake van …
Wat volgde was een leven vol met nog meer crises. De oorlog in Oekraïne werd verergerd door complexe bedreigingen zoals de klimaatcrisis en de komst van geavanceerde kunstmatige informatie – wat voor invloed hebben die op mensen? Ik wil graag onderscheid maken tussen twee soorten crises. De Corona pandemie heeft ons allemaal onder druk gezet, zonder twijfel. Maar we hebben altijd het gevoel gehad dat we de crisis op de een of andere manier konden overwinnen en er misschien zelfs met meer kracht uit tevoorschijn zouden komen. Velen van ons hebben zelfs een gevoel van prestatie gehad: We hebben deze crisis onder controle! De klimaatcrisis en AI daarentegen geven de meesten van ons een gevoel van hulpeloosheid. Hoe zal onze wereld er over drie tot vijf jaar uitzien? Daar zijn voorspellingen voor. Maar wat betekenen die precies voor ons leven? Welke invloed zal dit alles op ons hebben? Klimaatverandering en AI vormen beide een fundamentele uitdaging voor onze toekomst.
Is het niet ook de veelheid aan crises die zoveel kracht wegneemt? Absoluut! Dit heeft ook te maken met het netwerken van onze wereld en digitale berichtgeving. Het maakt niet uit waar ter wereld er vandaag iets gebeurt: We horen erover. Als er een vrachtschip strandt in het Suezkanaal, komen we daar onmiddellijk achter en horen we ook dat het belangrijke onderdelen vervoert voor een Duitse fabriek. Vandaag de dag worden we geconfronteerd met een extreem groot aantal problemen waar we ons vroeger nauwelijks bewust van waren. De foto’s en het nieuws zijn overal onmiddellijk beschikbaar.
Is de terughoudendheid om al je energie te geven niet ook een generatiekwestie? We zien bij steeds meer jongeren dat de volgende carrièrestap niet noodzakelijkerwijs de maatstaf is, maar dat levenskwaliteit, zingeving en de beroemde balans tussen werk en privé belangrijker zijn. Dit wordt vaak gezegd over de zogenaamde Generatie X. Als ik heel eerlijk ben, zie ik ook genoeg mensen in de jongere generatie die heel graag willen werken en heel toegewijd zijn. Ik merk dit aan mijn zonen. Ze vertellen het me heel duidelijk: Ik wil niet per se leven zoals jullie. In onze generatie ging het om “hoger, sneller, verder”. Over succes. De jongere generatie is misschien meer bezig met duurzaamheid en natuurlijk met levenskwaliteit. Maar ze willen ook iets van hun leven maken.
Waar put jij persoonlijk kracht uit? Niet alleen als ondernemer, maar ook als voormalig wedstrijdsporter? Als atleet putte ik altijd kracht uit de volgende wedstrijd in het weekend, uit de wedstrijd die eraan kwam en ook uit een soort dagelijkse meetbaarheid van wat ik deed. Als ik ’s avonds mijn doel bereikte, was ik tevreden. Zo niet, dan vroeg ik mezelf af: Wat leer je hiervan zodat je het morgen beter kunt doen? Bij alles wat we doen, is het essentieel dat we een zichtbaar resultaat bereiken. Dit is ook een van de manieren waarop we het onderwerp “Proactive” benaderen.
Eén ding is hoe je zelf kracht put. Maar de grote uitdaging voor jou als baas is ook: Hoe geef je kracht door? Ik zorg ervoor dat elke medewerker zijn persoonlijke bijdrage kan leveren aan het grote geheel, dat hij/zij dit zelf herkent en dat zijn/haar bijdrage wordt erkend. Dit doe ik door middel van duidelijke functiebeschrijvingen, het delegeren van verantwoordelijkheid en, bovenal, zeer frequente, gedetailleerde en gedifferentieerde feedback. Kracht komt voort uit psychologische zekerheid; het is enorm belangrijk om te weten dat je erkend en betrokken wordt.
Je kunt dit ook bij jezelf waarnemen. Ja, ik denk dat dit een van de belangrijkste facetten is van zakelijk succes. Daarom is het doel dat veel bedrijven nastreven problematisch. Ze willen allemaal de wereld redden.
Maar dat is niet het ergste. Is de betekenis van je eigen daden niet fundamenteel? Verstand is goed. Maar als we eerlijk zijn, zijn er maar heel weinig bedrijven die daadwerkelijk de wereld redden. Daarom hebben individuen het gevoel dat ze met hun werk niets wezenlijks kunnen bijdragen aan het grote doel. Ze zien zichzelf niet als onderdeel van het ‘wereldreddende’ team. Bijgevolg gebeurt het tegenovergestelde van wat de bedoeling is met het inboezemen van een doelgerichtheid: De samenbindende krachten binnen het bedrijf beginnen af te nemen. De medewerkers gaan naar huis en zeggen: dit is niet mijn bedrijf, want ik draag niet bij aan het grotere doel. Het doel komt volledig in gevaar wanneer het ene na het andere interne conflict binnen het bedrijf uitbreekt, gericht op promoties, salarisverhogingen en het verwerven van meer invloed. Studies hebben aangetoond dat de tevredenheid van medewerkers in bedrijven die beweren goed te doen – bijvoorbeeld medische producten, schone energie of schoon water produceren – niet noodzakelijkerwijs hoger is dan die van medewerkers in de defensie-industrie. Het doel is niet onbelangrijk, maar de erkenning van je activiteit, weten dat je een bijdrage levert, is belangrijker voor je kracht.
We hebben het net gehad over de grote crises, de crises waar we geen einde aan zien komen of geen echte mogelijkheid om ze te beheersen. Hoe zie je het onderwerp AI in dit opzicht? AI zal de wereld fundamenteel veranderen. En wel op alle gebieden. Helaas draagt AI daarom in grote mate bij aan de huidige desoriëntatie.
Dat klinkt niet erg bemoedigend ... Misschien. Aan de andere kant biedt AI, zoals elke grote verandering in de afgelopen eeuwen, enorme kansen voor onze ontwikkeling. Tot onze groep bedrijven behoort Pinktum, een in Hamburg gevestigde aanbieder van e-learning. De manier waarop we AI kunnen gebruiken om het leren aan te passen aan individuele behoeften is een enorme vooruitgang. Nieuwe leertechnieken stellen individuen in staat om zich sneller aan te passen, effectiever door crises te navigeren en veranderingen te benutten in hun eigen voordeel en dat van hun bedrijf. Alleen al de veelheid aan positieve aspecten maakt het voor mij moeilijk om klachten te tolereren of toe te geven aan een gevoel van machteloosheid. Er is een ontwikkeling in gang gezet en die kunnen we niet meer tegenhouden. We moeten ons dus afvragen hoe we die positief en zinvol voor de mensheid kunnen gebruiken. In het licht van deze verandering moeten we naar mijn mening fundamenteel nadenken over wat onze rol is in de werkwereld van de toekomst.
Wat is de zogenaamde USP van mensen in tegenstelling tot AI? Waar staan we morgen als de technologie zich zo snel ontwikkelt? Dat is een goede vraag. Tot nu toe zijn in de loop van de geschiedenis de meer monotone banen vervangen door technologie. Met het begin van de industrialisatie deden machines het werk van gewone arbeiders, daarna robots de taken van geschoolde arbeiders en ten slotte, in de loop van de digitalisering, namen computers het repetitieve kantoorwerk over. Nu is AI erop uit om creatieve mensen te vervangen. Dat is absoluut angstaanjagend voor creatieve mensen … Begrijpelijk! Er is echter één aspect dat AI niet zal kunnen evenaren: het begrijpen van individualiteit, vooral binnen de context van een op waarden gebaseerde gemeenschap of team. Mensen hebben het unieke vermogen om een gevoel van saamhorigheid en teamgeest te creëren door empathische interacties, zelfs in korte gesprekken. Deze vaardigheden moeten gekoesterd en gebruikt worden in ons voordeel. Deze benadering maakt het achterhaalde idee van concurreren met collega’s om carrière te maken binnen een bedrijf overbodig. In plaats daarvan is het essentieel om een gemeenschapsgevoel te koesteren om gezamenlijk onze waarden hoog te houden. Echte kracht komt voort uit deze eenheid. Dat zou betekenen dat AI ons ondersteunt – en de mens uiteindelijk de schakel is die alles en iedereen samenbrengt? Dit is hoe het zou kunnen gebeuren. Het opbouwen van een community is fundamenteel. Een opmerkelijk voorbeeld van dit principe is het verhaal van Roseto, een dorp in Pennsylvania, VS, bewoond door een gemeenschap van Italiaanse immigranten. Deze community trok de aandacht van medische experts omdat haar leden aanzienlijk langer leefden dan anderen. Ondanks het feit dat ze zich niet aan gezonde eetgewoonten hielden, veel alcohol dronken, andere ongezonde activiteiten ondernamen en te weinig lichaamsbeweging hadden, overleefden ze toch de gemiddelde Amerikaan. De vraag rees: “Waarom?” De conclusie die de wetenschappers trokken, wees op de kracht van hun community. In Roseto vierden de mensen elkaars successen, steunden ze ouderen en zwakkeren en waren ze niet ijdel in hun prestaties. De community, niet individuele prestaties, stond voorop. De waarden, die wij ook koesteren, werden er echt in praktijk gebracht.
Wauw! Dat lijkt echt een opmerkelijke belichaming van de Amerikaanse droom. Maar kan dit principe ook elders worden toegepast? Dat is precies wat ik geloof! Ik ben er steeds meer van overtuigd dat de community steeds belangrijker wordt. In de community kan ik elke crisis gemakkelijker aan – omdat ik het niet alleen hoef op te lossen. Het is zo makkelijk gezegd, maar hoe past het in onze werkwereld en de realiteit van het leven vandaag de dag? We moeten eigenlijk omgaan met het feit dat we nieuwe competenties moeten leren voor de werkwereld van morgen. Wat is onze uniciteit als mens?
Zoals ik al eerder zei, zijn empathie en community enorm betekenisvol. Uiteindelijk gaat alles wat je beschrijft niet alleen over ondernemerschap en leiderschap – in feite hebben we het over een groot maatschappelijk probleem. Absoluut! Dit gaat veel verder dan leiderschap in bedrijven. Dit is een grote maatschappelijke uitdaging die we samen moeten aanpakken.
Ik begrijp het. Heb je enig idee in welke richting dit zou kunnen gaan? Laat me een voorbeeld geven: Ik heb een reeks interviews gehouden met leden van de vrijwillige brandweer. Natuurlijk dient deze rol een enorm belangrijk doel. Mijn doel was echter om de oorsprong en het doorzettingsvermogen te begrijpen van de diepe betrokkenheid die deze mensen tonen, ondanks de uitdagingen en risico’s die aan hun werk verbonden zijn. Ik denk dat veel bedrijven waardevolle inzichten kunnen halen uit de activiteiten van vrijwillige brandweerkorpsen. In de gesprekken werd het me duidelijk: het maakt niet uit welke functie iemand heeft in de taak om mensen te helpen. Hier weet iedereen dat zijn taak betekenis heeft. Hoe klein ook. Het maakt deel uit van het proces zodat alles werkt zoals het hoort.
Joachim Pawlik is voorzitter van de raad van bestuur bij Pawlik Consultants GmbH en CEO bij PINKTUM. Het bedrijf werd in 1996 opgericht door Joachim Pawlik in Hamburg. Vandaag de dag werken er meer dan 500 consultants voor Pawlik Consultants op 16 locaties wereldwijd.
